Bước vào lớp 10, học sinh chính thức làm quen với Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018 - nơi các em được chọn môn học theo năng lực và định hướng nghề nghiệp. Tuy nhiên, việc lựa chọn đúng tổ hợp trong số các môn học lớp 10 vẫn còn là băn khoăn lớn với nhiều phụ huynh và học sinh. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ cấu trúc môn học mới, cách chọn môn hiệu quả và tránh những sai lầm không đáng có ngay từ năm đầu cấp THPT.
I) Chương trình lớp 10 gồm những môn gì?
Hiện nay học sinh lớp 10 học theo Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018 - chương trình giáo dục định hướng phát triển năng lực, cho phép học sinh lựa chọn môn học phù hợp với sở trường, sở thích và mục tiêu nghề nghiệp trong tương lai. Toàn bộ chương trình được phân chia rõ ràng thành các nhóm chính sau:
- 8 môn học bắt buộc bao gồm: Ngữ văn; Toán; Ngoại ngữ 1 (thường là tiếng Anh); Lịch sử; Giáo dục thể chất; Giáo dục quốc phòng và an ninh; Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp; Nội dung giáo dục của địa phương (do từng tỉnh/thành phố xây dựng).
- Các môn học lựa chọn (chọn 4 trong 9 môn sau): Vật lý; Hóa học; Sinh học; Tin học; Công nghệ; Địa lý; Giáo dục kinh tế và pháp luật; Âm nhạc; Mỹ thuật. Việc lựa chọn môn phụ thuộc vào năng lực học sinh, khối thi Đại học dự kiến và tổ hợp môn mà trường mở. Không phải trường nào cũng tổ chức đủ cả 9 môn trên.
- Chuyên đề học tập theo môn lựa chọn: Mỗi học sinh sẽ học 3 chuyên đề/năm tương ứng với các môn học tự chọn nhằm mở rộng kiến thức, phát triển sâu hơn theo định hướng cá nhân. Ví dụ: chuyên đề “Hóa học với đời sống” hay “Thực hành lập trình với Python”.
- Hoạt động giáo dục khác: Bao gồm các nội dung tăng cường như: giáo dục thể chất nâng cao, nghệ thuật, hoạt động hướng nghiệp, sinh hoạt CLB…
II) Học sinh lớp 10 sẽ học bao nhiêu tiết mỗi tuần?
Theo hướng dẫn của Bộ GD&ĐT, thời lượng học chính khóa của học sinh lớp 10 dao động từ 29 - 31 tiết/tuần. Số lượng tiết tùy thuộc vào tổ hợp môn học và mô hình tổ chức của từng trường. Cấu trúc thời khóa biểu phổ biến:
- 6 buổi học chính (từ thứ 2 đến thứ 7)
- 1 buổi phụ trợ hoặc hoạt động bổ sung (CLB, dự án cá nhân, rèn luyện kỹ năng mềm…)
- Mỗi tiết học kéo dài 45 phút; tổng thời gian học mỗi ngày từ 4 - 5 tiết.
Thời khóa biểu cụ thể từng trường sẽ linh hoạt theo điều kiện thực tế. Vì vậy nên liên hệ trực tiếp với nhà trường để nắm rõ thông tin tổ hợp môn và thời lượng học chính xác. Việc chọn môn ngay từ lớp 10 có thể ảnh hưởng đến khối thi Đại học trong tương lai. Do đó, cần định hướng từ sớm, có sự đồng hành của cả phụ huynh và giáo viên.
Thời lượng ước tính theo từng nhóm môn được thể hiện trong bảng dưới đây:
Nhóm môn họcSố tiết/tuần (ước tính)Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ3 - 4 tiết/mônLịch sử, Thể chất, Quốc phòng - AN1 - 2 tiết/mônMôn lựa chọn2 - 3 tiết/mônHoạt động trải nghiệm - hướng nghiệp1 tiếtChuyên đề học tập1 - 2 tiếtTổng số tiết được thiết kế đảm bảo cân đối giữa học tập và phát triển năng lực cá nhân - kỹ năng mềm. Không gây quá tải nếu học sinh biết quản lý thời gian hiệu quả.
III) Hướng dẫn chọn tổ hợp môn lớp 10 phù hợp
Theo chương trình mới (GDPT 2018), mỗi học sinh lớp 10 sẽ chọn 4 trong 9 môn học lựa chọn. Các môn này sẽ được học xuyên suốt trong 3 năm cấp ba, đi kèm với các chuyên đề nâng cao. Một số trường hợp không thể chuyển môn giữa chừng, đặc biệt khi nhà trường không mở lớp bổ sung hoặc sĩ số không đủ. Vì vậy, việc chọn đúng tổ hợp môn từ đầu là rất quan trọng. Để chọn tổ hợp môn phù hợp, phụ huynh và học sinh cần thỏa mãn ba tiêu chí sau:
- Sở thích cá nhân và điểm mạnh học tập: Học môn mình thích, dễ tiếp thu sẽ giúp duy trì động lực học tập lâu dài. Học sinh yêu thích nghệ thuật có thể chọn Mỹ thuật, Âm nhạc. Học sinh có tư duy logic, giỏi tính toán nên chọn Toán - Lý - Tin. Nên tham khảo kết quả học tập lớp 9, nhận xét từ giáo viên chủ nhiệm và tự đánh giá sở thích học tập của bản thân.
- Định hướng nghề nghiệp tương lai: Nếu học sinh đã có ý tưởng về ngành nghề tương lai, việc chọn tổ hợp môn sát với ngành đó sẽ giúp chuẩn bị kiến thức chuyên sâu ngay từ sớm. Nếu học sinh định hướng Công nghệ thông tin, nên chọn tổ hợp Toán - Tin học - Vật lý. Lĩnh vực Kinh tế - Quản trị - Marketing nên chọn tổ hợp Toán - Văn - GD Kinh tế & Pháp luật. Nhóm ngành Y - Dược nên chọn tổ hợp Toán - Hóa - Sinh. Nhóm ngành Ngôn ngữ - Truyền thông sẽ theo tổ hợp Văn - Ngoại ngữ - Lịch sử. Nhóm ngành Kỹ thuật - Cơ khí - Điện nên chọn tổ hợp Toán - Lý - Công nghệ. Nhóm ngành Kiến trúc - Thiết kế theo tổ hợp Toán - Mỹ thuật - Tin học.
- Khối thi Đại học phổ biến: Nếu học sinh đã xác định được khối thi Đại học, nên chọn các môn tương ứng để đảm bảo ôn luyện dài hạn và chuyên sâu. Hiện nay, Bộ Giáo dục chia thành 6 khối thi đại học chính. Cụ thể bao gồm: A00 (Toán Lý Hóa); A01 (Toán Lý Anh); B00 (Toán Hóa Sinh); C00 (Văn Sử Địa); D01 (Toán Văn Anh); H00 (Văn Mỹ Thuật Năng khiếu). Các em không cần chọn đúng 100% 3 môn trong khối thi. Nhưng nên chọn ít nhất 2 môn trọng tâm để có nền tảng tốt khi ôn thi lớp 12.
Khi chọn các môn học lớp 10, các em cần lưu ý các vấn đề sau:
- Không nên chọn theo bạn bè, theo xu hướng nếu không phù hợp với năng lực cá nhân.
- Mỗi trường có thể chỉ mở một số tổ hợp nhất định, phụ thuộc vào năng lực tổ chức và giáo viên. Vì vậy cần liên hệ trước với nhà trường để biết tổ hợp được mở.
- Trong điều kiện cho phép, học sinh có thể chọn lại môn sau 1 học kỳ, nhưng rất giới hạn và chỉ khi nhà trường đồng ý sắp xếp lại.
Để có lựa chọn tốt nhất, học sinh cần phải trả lời được 5 câu hỏi này trước khi chọn môn học lớp 10:
- Con giỏi nhất ở những môn nào?
- Con có thích ngành nghề nào cụ thể không?
- Khối thi Đại học con đang hướng tới là gì?
- Trường con dự định học mở những tổ hợp môn nào?
- Nếu chưa rõ định hướng, đâu là lựa chọn an toàn nhất để không bị thiệt?
IV) Trải nghiệm chương trình lớp 10 chuẩn Oxford tại SenTia School - Nơi các môn học không chỉ để thi mà để trưởng thành
SenTia School là đơn vị đầu tiên tại Việt Nam triển khai mô hình giáo dục Oxford xuyên suốt tất cả các cấp học. Ngoài môn học thông thường, học sinh được truyền cảm hứng để học bằng tư duy phản biện, sáng tạo và có định hướng cá nhân rõ ràng.
Các môn học lớp 10 tại SenTia School - Định hướng học thuật vững vàng từ nền tảng quốc tế
Chương trình lớp 10 tại SenTia kết hợp giữa giáo trình Oxford, chuẩn bị cho các chứng chỉ quốc tế như IGCSEs, A-Levels, đồng thời đáp ứng yêu cầu chương trình quốc gia. Học sinh sẽ được học các nhóm môn chính như:
- Tiếng Anh học thuật (Academic English): 7 tiết/tuần - sử dụng bộ giáo trình Unlock và Mindset for IELTS. Giúp học sinh phát triển toàn diện 4 kỹ năng và chuẩn bị cho mục tiêu IELTS ≥ 6.5 ngay từ lớp 10.
- Tiếng Anh ngôn ngữ (General English): 4 tiết/tuần - tập trung kỹ năng giao tiếp, ngôn ngữ đời sống và học thuật qua giáo trình Gold Experience B2.
- Toán tiếng Anh (Maths): 2 tiết/tuần - áp dụng giáo trình Math Workbook for the New SAT - Barron’s. Giúp học sinh sớm làm quen với dạng bài thi chuẩn hóa quốc tế.
- Khoa học bằng tiếng Anh (Science): 2 tiết/tuần - học bằng phương pháp thực nghiệm, lý giải hiện tượng khoa học bằng tiếng Anh.
- Tin học & Khoa học máy tính (Computer Science): 2 tiết/tuần - lập trình cơ bản, tư duy thuật toán, sáng tạo sản phẩm công nghệ.
- Kinh doanh cơ bản (Intro to Business): 3 tiết/tuần - trang bị tư duy khởi nghiệp, quản lý tài chính cá nhân và mô hình kinh tế cơ bản.
- Chương trình “Lead in Me” - Lãnh đạo bản thân: học sinh rèn 7 thói quen thành công, tự lập - tự quản lý - hợp tác hiệu quả.
- Thể chất, Âm nhạc, Mỹ thuật: phát triển toàn diện trí tuệ - cảm xúc - thể chất qua hoạt động bơi lội, thể thao, sáng tác âm nhạc, mỹ thuật ứng dụng và truyền thống.
Học sinh đạt được gì sau năm lớp 10 tại SenTia?
- Trình độ tiếng Anh vượt trội, có thể thi IELTS sớm từ lớp 11.
- Năng lực tư duy phản biện, sáng tạo và tự học cao nhờ giáo trình quốc tế chuẩn Oxford.
- Được làm quen với mô hình học tập quốc tế, thuận lợi chuyển tiếp lên hệ International GCSEs và A-Levels từ lớp 11.
- Rèn luyện kỹ năng mềm, tư duy toàn cầu, thông qua các hoạt động lãnh đạo bản thân, hợp tác nhóm, thuyết trình, dự án cá nhân…
- Chuẩn bị hồ sơ học thuật mạnh mẽ để ứng tuyển vào các trường Đại học hàng đầu tại Việt Nam hoặc quốc tế.
Cam kết đầu ra của SenTia School sau lớp 10 là gì?
- IELTS 6.0+ ngay từ năm lớp 11, tích hợp học thuật và giao tiếp.
- Thành thạo kỹ năng học tập quốc tế: phân tích - trình bày - giải quyết vấn đề.
- Lộ trình học tập cá nhân hóa, rõ ràng theo từng ngành nghề định hướng.
- Sẵn sàng bước vào hệ thống chứng chỉ quốc tế như IGCSEs, A-Levels hoặc thi học bổng du học.
Bạn đang tìm kiếm một môi trường học tập nơi các môn học lớp 10 không còn là áp lực? Tại SenTia School, lớp 10 trở thành bước đệm vững chắc cho tương lai học thuật và nghề nghiệp toàn cầu. Đây chính là sự lựa chọn khác biệt - tiên phong về mô hình cá nhân hóa, giáo dục khai phóng và phát triển toàn diện.
V) Câu hỏi thường gặp về các môn học lớp 10
Học sinh lớp 10 có được đổi môn học sau một học kỳ không?
Có, nhưng rất hạn chế. Theo hướng dẫn của Bộ GD&ĐT, học sinh có thể đề xuất điều chỉnh môn học lựa chọn nếu thực sự cần thiết trong thời gian đầu năm học (thường trong học kỳ I). Tuy nhiên, việc thay đổi còn phụ thuộc vào khả năng tổ chức lớp, giáo viên, sĩ số của nhà trường. Do đó, học sinh nên cân nhắc kỹ ngay từ đầu.
Nếu chọn sai tổ hợp, có được học lại từ đầu không?
Không có quy định học lại toàn bộ chương trình vì chọn sai tổ hợp. Học sinh vẫn tiếp tục học bình thường. Nhưng sẽ gặp khó khăn nếu tổ hợp hiện tại không phù hợp với định hướng thi Đại học hoặc nghề nghiệp. Trong trường hợp cần thiết, có thể chuyển hướng ôn tập ngoài giờ hoặc đăng ký học bổ trợ thêm các môn cần thiết.
Trường công và trường tư có khác nhau trong việc tổ chức môn học không?
Có. Dù cùng tuân theo Chương trình GDPT 2018, nhưng mỗi trường có quyền chủ động mở các tổ hợp môn khác nhau tùy theo cơ sở vật chất, giáo viên, nhu cầu học sinh…
- Trường công: thường tổ chức số lượng tổ hợp giới hạn hơn, ưu tiên các tổ hợp truyền thống như A, B, D.
- Trường song ngữ và quốc tế: linh hoạt hơn, mở rộng nhiều môn tự chọn như Mỹ thuật, Công nghệ, Kinh tế… phù hợp với định hướng nghề nghiệp sớm.
Có cần học thêm ngoài để bổ sung môn không chọn trong trường không?
Không bắt buộc, nhưng nên học bổ sung nếu môn đó là bắt buộc trong khối thi Đại học mà trường không tổ chức. Ví dụ: nếu trường không mở lớp Hóa, nhưng học sinh muốn thi khối B00 (Toán - Hóa - Sinh), thì việc học thêm là cần thiết. Phụ huynh và học sinh nên chủ động tìm hiểu lộ trình ôn thi ĐH để xác định có cần học ngoài không, từ đó phân bổ thời gian phù hợp.
Trong bối cảnh chương trình GDPT mới cho phép cá nhân hóa mạnh mẽ, việc chủ động tìm hiểu, lên kế hoạch và chọn tổ hợp thông minh sẽ mở ra nhiều cánh cửa học thuật và nghề nghiệp trong tương lai. Các môn học lớp 10 nếu được chọn đúng và học đúng cách, sẽ không chỉ là kiến thức mà là nền tảng vững chắc để học sinh trưởng thành toàn diện, tự tin bước tiếp vào lớp 11, 12 và xa hơn nữa.
XEM THÊM
- Các môn học cấp 3 theo chương trình hiện hành & thời lượng
- Song bằng THPT: Chìa khóa vào đại học hàng đầu thế giới
