Kỹ năng tự học là gì? Tầm quan trọng và cách rèn luyện hiệu quả

Tự học là kỹ năng được đánh giá cao, có tầm quan trọng lớn trên hành trình phát triển của mỗi người. Sở hữu kỹ năng tự học, bạn có thể tìm hiểu, nắm bắt và áp dụng kiến thức mới một cách độc lập, tự chủ mà không cần người khác hướng dẫn.

Ngay dưới đây chúng ta hãy cùng Dewey Schools thảo luận về tầm quan trọng và cách rèn luyện khả năng tự học hiệu quả nhé.

Kỹ năng tự học là gì?

Tự học là kỹ năng đóng vai trò quan trọng trên hành trình học tập của mỗi người. Kỹ năng tự học (Self-study skills) là quá trình tự trau dồi kiến thức, kỹ năng một cách chủ động mà không cần đến quá trình giảng dạy trực tiếp qua các khóa học cụ thể hay qua giáo viên. Những thông tin này không chỉ đến từ sách vở mà còn là các trải nghiệm trong cuộc sống và khả năng thích nghi với sự thay đổi.

Tự học là khả năng phân tích, tư duy, phản biện để hình thành kiến thức mới. Bên cạnh đó, tự học bao gồm cả khả năng tự giải quyết vấn đề, tự đánh giá để hiểu rõ hạn chế cần khắc phục và rèn luyện, tìm kiếm thông tin bổ sung còn thiếu. Để quá trình tự học diễn ra hiệu quả yêu cầu sự tự giác, chủ động, tính kỷ luật và khả năng quản lý nguồn lực, thời gian của người học. Đồng thời bạn cần tự lên kế hoạch, đặt ra mục tiêu học tập, tìm kiếm và sử dụng nguồn học liệu, đánh giá kết quả học tập của bản thân.

Kỹ năng tự học là gì?

Hành trình học tập của mỗi người không chỉ dừng lại ở bậc tiểu học, THCS, THPT hay đại học. Ngay cả khi bạn có thể hoàn thành chương trình thạc sỹ, tiến sĩ bạn vẫn cần tiếp tục học tập, bởi đây là một hành trình dài mà mỗi người phải dành cả đời để thực hiện. Do đó, hiện nay nhiều người mặc dù đã đi làm, vẫn tiếp tục con đường học vấn để tiếp thu thêm kiến thích, nâng cao trình độ và hoàn thiện bản thân.

Xem thêm: Học tập suốt đời - Kỹ năng quan trọng trong thời đại mới

Tầm quan trọng của kỹ năng tự học

Kỹ năng tự học đóng vai trò quan trọng giúp mọi người nâng cao trình độ, khả năng thích nghi và phát triển bản thân:

Nâng cao kiến thức, kỹ năng

Hiện nay, bất cứ lĩnh vực nào kiến thức và kỹ năng được cập nhật mới liên tục. Do đó việc phát huy tinh thần tự học chính là cách để bạn đào sâu nghiên cứu, cập nhật thông tin trong lĩnh vực quan tâm để nâng cao trình độ. Kiến thức, kỹ năng chuyên sâu là nền tảng vững chắc cho sự nghiệp của mỗi người để vươn tới thành công.

Kỹ năng tự học giúp chủ động, độc lập

Tự học giúp mỗi chúng ta trở nên chủ động, độc lập trong việc tìm hiểu, tiếp thu kiến thức, kỹ năng thay vì chờ đợi giáo viên truyền thụ, hỗ trợ. Điều này giúp bạn phát triển tốt khả năng giải quyết vấn đề, trở nên tự tin khi phải đối mặt với những thách thức trong học tập và cuộc sống.

Khám phá năng lực bản thân

Khi sở hữu kỹ năng tự học, mỗi người sẽ khám phá ra năng lực, bất ngờ với những giới hạn mà bản thân có thể chạm đến được. Khi mới bắt đầu bạn có thể chỉ biết công việc mức bình thường mà mọi người đều biết, nhưng khi nghiên cứu sâu và rộng hơn bạn có thể phát hiện ra những điểm mới, hình thành nên sự sáng tạo, sáng kiến mới mẻ, có ích.

Kỹ năng tự học giúp khai phá năng lực bản thân người học

Tăng hiệu suất học tập

Khi kiến thức và kỹ năng được cải thiện thông qua tự học, chúng toàn hoàn toàn có thể cải thiện tốt hiệu suất học tập và làm việc. Với mỗi vấn đề bạn sẽ có được cái nhìn nhạy bén và sâu sắc, tìm ra phương án giải quyết vấn đề một cách tốt nhất. Thay vì theo lối mòn đã được định sẵn, sự đổi mới sẽ giúp bạn trở nên nổi bật giữa tập thể. Phát triển khả năng tự học giúp bạn nắm bắt những thay đổi nhanh chóng trong thời đại công nghệ, nhanh chóng thích nghi với yêu cầu mới và tăng cường khả năng học tập suốt đời.

Tự khẳng định bản thân bằng kỹ năng tự học

Tự học là cách hiệu quả để bạn có thể tìm hiểu sâu về chuyên môn, trau dồi các kỹ năng khác phục vụ tốt cho hành trình học tập và làm việc của mình. Mọi sự nỗ lực và cố gắng của bạn sẽ được đền đáp khi bạn tự khẳng định được bản thân mình và đây chính là điểm cộng lớn đóng góp vào sự thành công trong tương lai.

Nâng cao sự nghiệp

Kỹ năng tự học được xem là vô cùng quan trọng giúp bạn tự cập nhật, nâng cao kiến thức và kỹ năng của bản thân. Từ đó bạn có thể nâng cao tay nghề, kỹ năng chuyên môn, làm việc hiệu quả và khám phá và nhận được các cơ hội thăng tiến.

Linh hoạt, sáng tạo

Khi có kỹ năng tự học, bạn sẽ phát triển sự linh hoạt, sáng tạo trong suy nghĩ, khám phá ý tưởng mới và tạo ra các giải pháp sáng tạo và hiệu quả. Kỹ năng này khuyến khích bạn liên tục tìm kiếm, khám phá các nguồn thông tin, các quan điểm khác nhau để có góc nhìn đa chiều hơn.

Kỹ năng tự học giúp phát triển khả năng sáng tạo hiệu quả

Biểu hiện của người có kỹ năng tự học

Người có kỹ năng tự học phản ánh rõ ràng thông qua khả năng, thái độ trong học tập, làm việc và phát triển bản thân. Những biểu hiện rõ ràng cho thấy bạn là người có kỹ năng tự học là:

• Chủ động: Người có ham muốn tự học luôn chủ động trong việc tìm kiếm kiến thức mới mà không chờ đợi được hỗ trợ, chỉ bảo. Nguồn kiến thức họ tìm kiếm rất đa dạng từ sách vở, bài giảng, khóa học, tài liệu trực tuyến, kinh nghiệm của người khác và các nguồn thông tin khác.
• Xác định mục tiêu rõ ràng: Họ luôn xác định mục tiêu học tập cụ thể, rõ ràng, đo lường được và có thời gian theo đuổi để lập kế hoạch thực hiện hiệu quả. Họ biết cách phân chia nguồn lực và thời gian hợp lý để đạt được mục tiêu đã đề ra.
• Chọn lựa, áp dụng phương pháp thực hiện hiệu quả: Người có kỹ năng tự học, sử dụng nhiều cách thức tự học khác nhau, liên tục cập nhật phương pháp mới như thảo luận, tham gia dự án, sử dụng sơ đồ tư duy, lập kế hoạch…
• Tích cực tham gia các cộng đồng học tập: Người yêu thích tự học sẽ tích cực tham gia các diễn đàn, hội nhóm và cộng đồng học tập để trao đổi, cùng thảo luận và chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm với người khác.
• Tự đánh giá bản thân: Họ sẵn sàng tự kiểm tra, đánh giá bản thân một cách khách quan về hành trình tự học của mình, nhìn nhận và kết quả thực tế để điều chỉnh phương pháp học tập nhằm nâng cao hiệu quả.
• Kỷ luật cá nhân: Người có kỹ năng tự học biết cách duy trì động lực học tập, giữ vững kỷ luật để vượt qua sự lười biếng, mất tập trung và hàng loạt rào cản làm ảnh hưởng đến quá trình học của bản thân.
• Học hỏi từ thất bại: Đối với người khác thất bại làm nên sự chán nản, nhưng người có khả năng tự học lại xem đây là cơ hội để học hỏi và không ngừng thử nghiệm các phương pháp mới để đi đến thành công
• Phát triển kỹ năng: Người có khả năng tự học không chỉ giới hạn ở việc tiếp thu kiến thức mà đồng thời phát triển kỹ năng, thái độ sống tích cực để trở nên thành công trong học tập, công việc và cuộc sống.

Người có kỹ năng tự học luôn chủ động tìm kiếm kiến thức

Tham khảo thêm: Rèn luyện tính tự lập cho học sinh: 6 cách và 3 nguyên tắc

Cách hiệu quả để rèn luyện kỹ năng tự học

Để xây dựng kỹ năng tự học cần nhiều có thời gian rèn luyện với mục tiêu, kế hoạch rõ ràng, phân chia thời gian hợp lý. Tự học là hành trình không đơn giản, cần được thực hiện kiên trì và liên tục, áp dụng đúng cách để đạt được những thành tựu nhất định. Bạn có thể tham khảo cách rèn luyện dưới đây:

Xác định mục tiêu

Xác định mục tiêu cụ thể, rõ ràng là bước đầu tiên cần thực hiện để bắt đầu hành trình rèn luyện khả năng tự học. Bạn cần xác định bản thân đang hướng đến điều gì, để có thể tạo ra động lực, sự tập trung hoàn thành mục tiêu đó. Mục tiêu đặt ra cần khả thi, có thể đo lường được. Ví dụ: Không nên đặt mục tiêu chung chung là học tốt hơn, hãy đặt mục tiêu đạt được điểm 9 trong kỳ thi hay hoàn thành khóa học A với thang điểm giỏi…

Lập kế hoạch rèn luyện kỹ năng tự học

Sau khi xác định được mục tiêu, chúng ta cần lập kế hoạch hoạt động cụ thể để thực hiện đạt được mục tiêu đã đề ra. Trong kế hoạch bao gồm các việc như chọn tài liệu tham khảo, tìm kiếm nguồn tài liệu, đặt lịch học, thực hành, kiểm tra kiến thức.

Hãy xây dựng lịch trình sinh hoạt bản thân nhưng cần dành 1 khoảng thời gian cố định mỗi ngày hoặc mỗi tuần để tập trung vào việc học. Lịch sinh hoạt cho phép chúng ta tận dụng thời gian rảnh rỗi, điều chỉnh thích hợp khi có sự thay đổi trong lịch trình. Kết hợp với mục tiêu rõ ràng giúp bạn duy trì sự kiên nhẫn để có động lực học tập.

Cần có kế hoạch rèn luyện kỹ năng tự học cụ thể

Tìm kiếm nguồn tài liệu

Đối với quá trình rèn luyện kỹ năng tự học, tìm kiếm nguồn tài liệu luôn là vấn đề cần được quan tâm, bởi nó hỗ trợ lớn cho sự hiểu biết của bạn. Bạn có thể tìm tài liệu từ sách, khóa học trực tuyến, video, bài viết trên internet, thư viện, trung tâm học tập cộng đồng… Tuy nhiên cần chú ý 3 tiêu chí sau để đảm bảo nguồn tài liệu đã chọn thực sự hữu ích:

• Tính cập nhật: Tài liệu cần được cập nhật thường xuyên để đảm bảo thông tin mới nhất
• Tính chính xác: Nguồn tài liệu được cung cấp có độ tin cậy cao và uy tín
• Tính phù hợp: Tài liệu phù hợp với mục tiêu học tập và trình độ của người học

Chọn phương pháp học

Phương pháp học tập là 1 vấn đề cần chú ý đến khi rèn luyện kỹ năng tự học. Để học tập hiệu quả hãy áp dụng phương pháp phù hợp bao gồm các việc như lập sơ đồ tư duy, ghi chú, tóm tắt, làm bài tập, học nhóm, giảng giải bài cho người khác… Mỗi phương pháp có ưu điểm riêng, chọn phương pháp yêu thích, phù hợp sẽ giúp hành trình học tập của bạn sớm đạt được mục tiêu.

Tạo môi trường học tập

Để rèn luyện kỹ năng tự học đạt hiệu quả thì cần môi trường học tập tốt như không gian yên tĩnh, phù hợp để tập trung học. Không gian xung quanh đủ ánh sáng, có đủ bàn, ghế, không có yếu tố gây xao nhãng như đồ chơi, điện thoại, tivi. Tại vị trí học tập cần có trang thiết bị cung cấp tài liệu học tập như sách vở, internet, tài liệu, máy tính…

Tạo môi trường học tập giúp rèn luyện kỹ năng tự học hiệu quả hơn

Phân chia thời gian

Nếu bạn nghĩ rằng học tập liên tục, học càng nhiều càng tốt mới mang lại hiệu quả thì đây là quan điểm chưa đúng đắn. Học tập cần phải đi kèm với thư giãn, nghỉ ngơi để giữ sự tập trung, tránh mệt mỏi và tái tạo năng lượng. Hãy phân chia thời gian hợp lý, ưu tiên các hoạt động quan trọng và loại bỏ yếu tố phiền toái. Quản lý tốt thời gian, sắp xếp thời gian hợp lý giúp việc học hiệu quả hơn.

Tạo động lực rèn luyện kỹ năng tự học

Học tập là hành trình dài, vì vậy nếu không biết cách tự tạo động lực cho bản thân bạn rất dễ có cảm giác chán nản. Hãy tìm các môn thể thao yêu thích, thư giãn bằng những việc làm mà bạn cảm thấy thú vị giữa khoảng thời gian học tập. Hãy chia nhỏ mục tiêu, khi hoàn thành có thể thưởng cho bản thân để tăng cường động lực.

Thực hành, áp dụng kiến thức

Thực hành là cách áp dụng kiến thức vào thực tế để rèn luyện kỹ năng tự học và ghi nhớ kiến thức nhanh hơn và lâu hơn. Bạn có thể chọn cách tham gia vào các hoạt động thực tiễn, tham gia dự án để tìm kiếm cơ hội áp dụng kiến thức đã học vào công việc. Qua việc thực hành bạn có thể hiểu rõ hơn về tính ứng dụng, khả năng tư duy sáng tạo và cải thiện khả năng tự học.

Tìm kiếm sự hỗ trợ

Đừng ngại tìm kiếm sự chia sẻ và hỗ trợ từ người khác, có thể là gia đình, người thân, bạn bè hoặc cộng đồng cùng mục tiêu học tập. Hãy lắng nghe sự phản hồi của người khác để cải thiện và điều chỉnh quá trình học tập của chính mình.

Tìm kiếm sự hỗ trợ và hỗ trợ ừ người khác

Rèn luyện kỹ năng ghi chép

Khi rèn luyện kỹ năng tự học, bạn nên rèn luyện khả năng đọc hiểu và ghi chép lại những ý chính, nội dung cần thiết. Đọc hiểu là kỹ năng quan trọng để hiểu rõ nội dung của tài liệu bao gồm các luận điểm, luận cứ, ý chính, ý phụ… từ đó tổng hợp và hệ thống kiến thức một cách logic. Việc ghi chép sẽ giúp bạn lưu giữa lại thông tin quan trọng cần sử dụng sau này và ren fluyeenj khả năng tư duy, ghi nhớ hiệu quả.

Tự đánh giá, điều chỉnh

Trên hành trình rèn luyện khả năng tự học bạn đừng quên việc đánh giá định kỳ để xem xét hiệu quả và có điều chỉnh cần thiết. Hãy lưu ý những hoạt động tốt, những vấn đề cần cải thiện, liên tục cố gắng để phát triển và nâng cao kỹ năng của bản thân.

Một số lưu ý khi rèn luyện kỹ năng tự học

Tự học là kỹ năng quan trọng mà bất cứ ai cũng cần sở hữu để phát triển linh hoạt, sáng tạo trong suy nghĩ và vươn đến thành công. Tuy nhiên trong quá trình rèn luyện kỹ năng này, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Bạn hãy lập kế hoạch cụ thể, sử dụng công cụ quản lý thời gian với mục tiêu rõ ràng để tổ chức, theo dõi tiến trình mà không lạc hướng hay mất động lực rèn luyện kỹ năng tự học.
• Thử nghiệm và chọn phương pháp học tập hiệu quả, phù hợp với bản thân, bởi mỗi người sẽ học tập hiệu quả với cách học khác nhau như đọc sách, thực hành, thảo luận nhóm…
• Học tập là hành trình kéo dài cả đời nên đòi hỏi mỗi chúng ta cần kiên trì, kiên nhẫn, không nản lòng ngay cả khi gặp khó khăn hay kết quả không như mong muốn.
• Người học nên tận dụng các nguồn kiến thức, tài liệu khác nhau để không bỏ lỡ kiến thức quan trọng và có cái nhìn phong phú, toàn diện về vấn đề đang tìm hiểu.
• Nên thường xuyên tự đánh giá quá trình học tập và nhận phản hồi từ người khác để tìm ra điểm yếu, nhận ra thiếu sót hay những luận điểm chưa đúng đắn của bản thân. Từ đó bạn sửa đổi phương pháp học tập, học hỏi từ mọi người để ngày càng tiến bộ hơn.
• Chúng ta cần chủ động thúc đẩy, tự tạo động lực cho bản thân, tìm kiếm cảm hứng và xây dựng môi trường học tập tích cực. Hãy đặt mục tiêu từ nhỏ đến lớn, kiên nhẫn hoàn thành mục tiêu của mình.
• Tăng cường sự tương tác, giao tiếp với mọi người xung quanh sẽ giúp bạn có góc nhìn đa chiều, hiểu sâu hơn về vấn đề và có môi trường học tập phong phú. Bạn nên tham gia vào cộng đồng học tập, hội nhóm thảo luận trực tuyến, tìm kiếm người cùng sở thích, mối quan tâm để chia sẻ kiến thức và trải nghiệm học tập.

Một số lưu ý khi rèn luyện kỹ năng tự học

Trong thế giới hiện đại liên tục thay đổi, liên tục cập nhật thì kỹ năng tự học đóng vai trò vô cùng quan trọng giúp bạn tiếp thu kiến thức mới, rèn luyện khả năng tư duy sáng tạo, phân tích và tổng hợp thông tin. Đây là kỹ năng không chỉ giúp chúng ta học tập và làm việc tốt hơn mà còn mang đến nhiều lợi ích khác, giúp bạn đạt được những thành tựu nhất định. Hãy liên hệ với Dewey Schools nếu bạn còn bất cứ thắc mắc nào khác nhé.