Suy ngẫm và phản hồi 3
Trả lời Câu hỏi 3 Suy ngẫm và phản hồi trang 135 SGK Văn 9 Chân trời sáng tạo
Tìm một số chi tiết miêu tả hành động, ngôn ngữ của Thuý Kiều được thể hiện trong văn bản. Những chi tiết ấy cho thấy Thuý Kiểu là người như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản để tìm hiểu
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Các sự kiện chính được kể trong VB
Chi tiết miêu tả hành động, ngôn ngữ của Thúy Kiều
Từ Hải mở “trướng hùm" và trao toàn quyền báo ân, báo oán cho Kiều
Kiều nhờ cậy uy nghiêm của Từ Hải để thực hiện việc báo ân và trả thù.
Kiều báo ân
- Qua lời nói, Kiều bày tỏ lòng biết ơn, sự trân trọng của mình với những ân tình của Thúc Sinh:
+ Kiều nhớ ơn Thúc Sinh đã cứu nàng thoát khỏi lầu xanh và cũng đã từng có những tháng ngày êm ấm. -> Kiều xem đó là "nghĩa trọng tình non". Khi gọi Thúc Sinh là "chàng", là "cố nhân" (thể hiện sắc thái trang trọng) và tự nhận mình là “người cũ" (mang sắc thái thân mật, gần gũi), Kiều đã khéo léo, kín đáo nhắc lại tình nghĩa mặn nồng một thuở giữa hai người.
+ Trong ngôn ngữ trò chuyện với Thúc Sinh, Kiều đã sử dụng nhiều từ Hán Việt (nghĩa, tòng, cố nhân, tạ, ... ) và điển cố (Sâm Thương) để bày tỏ thái độ trân trọng của mình dành cho “cố nhân". Những ân tình ấy dù cho “gấm trăm cuốn, bạc nghìn cân" cũng không dễ gì đền đáp.
- Trong khi nói với Thúc Sinh, Kiều đã nhắc đến Hoạn Thư với những từ ngữ nôm na, dân dã, quen thuộc, dễ hiểu như thành ngữ kẻ cắp bà già gặp nhau, kiến bò miệng chén, vợ chàng, quỷ quái, tinh ma, mưu sâu, nghĩa sâu, ...- > Kiều đã vạch rõ với Thúc Sinh: vợ cả của chàng là một người đàn bà nham hiểm, độc ác; là kẻ gây nên tình cảnh chia lìa giữa nàng với Thúc Sinh và khẳng định Thúc Sinh không có lỗi trong việc này. Điều này cho thấy Kiều rất hiểu Thuc Sinh. Có lẽ vết thương lòng mà Hoạn Thư gây ra cho Kiều quá xót xa, không dễ nguôi ngoai nên trong lời nói, Kiều đã báo trước với Thúc về dự định trả thù Hoạn Thư.
Kiều báo oán
* Kiều báo oán Hoạn Thư:
- Trước tiên, Kiều vẫn “chào thưa" và sử dụng cách xưng hô như lúc còn làm hoa nô cho nhà họ Hoạn: gọi Hoạn Thư là “tiểu thư". Tiếp theo, Kiều dường như dẫn giọng từng tiếng một khi sử dụng lặp đi lặp lại, nhấn mạnh một số từ ngữ như dễ có, dễ dàng, mấy tay, mấy mặt, mấy gan, đời xưa, đời này, càng cay nghiệt, càng oan trái, ... -> Trong hoàn cảnh diễn ra cuộc báo ân, báo oán thì vị trí của Thuý Kiều và Hoạn Thư đã có sự thay bậc đổi ngôi: Kiều giờ đã là phu nhân của Từ Hải, người phán quyết của phiên tòa "ân - oán" hôm nay, còn Hoạn Thư giờ đang là kẻ bị luận tội.
Vì vậy, cách xưng hô và sử dụng ngôn ngữ như thế lại cho thấy thái độ mỉa mai, đay nghiến, giễu cợt đối với tiểu thư con quan Lại bộ.
- Sau khi nghe Hoạn Thư kêu ca, phân trần, Kiều cảm thấy đây là con người "Khôn ngoan đến mực nói năng phải lời" và thừa nhận khó xử. Khi thấy Hoạn Thư tỏ vẻ biết lỗi, xin tha, Kiều có răn đe và rộng lượng tha cho Hoạn Thư: "Đã lòng tri quá thì nên/ Truyền quân lệnh xuống trướng tiền tha ngay".
* Kiều báo oán những kẻ khác:
- Trước những kẻ buôn thịt bán người, Kiều lần lượt liệt kê từng kẻ gian ác như Bạc Hạnh, Bạc Bà, Ưng, Khuyển, Sở Khanh, Tú Bà, Mã Giám Sinh. -> Kiều không liệt kê theo thứ tự thời gian gặp gỡ chúng trong cuộc đời nàng mà theo logic của sự căm phẫn: kẻ gây oán với nàng từ lúc gần nhất cho đến những thời điểm lâu hơn trong quá khứ. Kiều kể không sót một ai, cho thấy nàng thật sự phẫn nộ, căm tức, uất hận.
- Ngôn ngữ, giọng điệu của nàng ở lượt đối thoại này ngắn gọn, sắc lạnh, quả quyết: Nàng rằng: "Lồng lộng trời cao/ Hại nhân, nhân hại, sự nào tại ta !; Các tên tội ác đáng tình còn sao?" -> Kiều khẳng định hậu quả mà chúng phải gánh chịu hôm nay là kết quả của việc thực thi công lí, lẽ phải ở đời.
- Kiều dứt khoát, mạnh mẽ và kiên quyết nghiêm trị cái ác: Lệnh quân truyền xuống nội đao/ Thề sao thì lại cứ sao gia hình.
